Herby książąt śląskich |
|
A. herby książąt dolnośląskich z dynastii Piastów | |
![]() ![]() ![]() |
|
Podstawowym
herbem książąt dolnośląskich był w polu złotym orzeł czarny w
prawo ze srebrną przepaską biegnącą przez skrzydła oraz krzyżem (lub bez). Tym wizerunkiem jako pierwszy zaczął posługiwać się książę wrocławski Henryk II "Pobożny" (*1196/1207 †1241), który na godło w postaci orła nałożył półksiężyc z krzyżem, będący znakiem osobistym jego ojca Henryka I "Brodatego" (*1165/70 †1238). Takie przedstawienie godła znajduje się na jego pieszej pieczęci z 1224 r. Barwy herbu znane dopiero od 1 połowy XIV w. (wizerunek w Züricher Wappenrolle z lat 1335-47) nawiązywały zapewne do barw herbu Niemiec. Synowie poległego pod Legnicą Henryka zmienili godło pozostawiając jedynie orła z przepaską sierpową na skrzydłach, bez krzyża. Herb w takiej postaci był używany przez książąt wrocławskich, legnickich i brzeskich, a początkowo również głogowskich. Na początku XIV w. (pieczęcie z 1304 i 1307 r.) książę głogowski i żagański Henryk III (I) (*1260/65 †1309) powrócił do godła dziadka, a tym samym nawiązał do tradycji Henryków śląskich, którzy podjęli próbę jednoczenia Polski. Herb z przepaską i krzyżem był używany przez wszystkich jego potomków, książąt głogowskich, żagańskich i oleśnickich. Odmiennym herbem posługiwali się książęta świdnicko-jaworscy i ziębiccy będący gałęzią Piastów legnickich. W 1 połowie XIV w. (najpewniej po 1319 r.) ich godłem stał się orzeł w słup czerwono-czarny z przepaską sierpową srebrną na skrzydłach w polu w słup srebrno-złotym. Taka postać godła powstała zapewne z połączenia herbów śląskiego i brandenburskiego, jako że wszyscy przedstawiciele tej gałęzi rodu byli potomkami Bolesława (Bolka) I "Surowego" (*1252/56 †1301) księcia świdnickiego i jaworskiego z jego małżeństwa z pochodzącą z dynastii Askańskiej margrabianką brandenburską Beatrycze. Ponadto od XIV w. większość z dolnośląskich gałęzi książęcych używała elementów godła herbu lub klejnotu w postaci srebrno-czerwonej szachownicy. |
|
A1. herby książąt wrocławskich, legnickich i brzeskich | |
|
|
herb
Henryka
II "Pobożnego" (*1196/1207 †1241) księcia wrocławskiego, krakowskiego i wielkopolskiego, wg wizerunku na nagrobku |
herb
Henryka V "Grubego" |
![]() |
![]() |
herb
Henryka IV "Probusa" (*1257/58 †1290) księcia wrocławskiego i krakowskiego, wg wizerunku w Codex Manesse |
herb
Bolesława III
"Rozrzutnego" (*1291 †1352) księcia legnickiego i brzeskiego oraz jego syna Ludwika I (*1313/21 †1398) księcia brzeskiego |
![]() |
![]() |
herb
Wacława I (1310/18-1364) księcia legnickiego |
herb
Ludwika I (*1313/21 †1398) księcia brzeskiego oraz jego wnuka Henryka IX (*1369 †1419/20) księcia lubińskiego, chojnowskiego i oławskiego |
![]() |
![]() |
herb
braci :
Ruperta I (*1340/47 †1409), Wacława II (1348-1419), Bolesława IV (*1349/52 †1394) i Henryka VIII (*1350/59 †1398) książąt legnickich |
herb
Ruperta I (*1340/47 †1409)
księcia legnickiego |
![]() |
|
herby
Ruperta I (*1340/47 †1409) księcia legnickiego w ukłonie heraldycznym |
|
![]() |
|
herb
Henryka VII "z Blizną" (*1343/45 †1399) księcia brzeskiego i oławskiego |
|
![]() |
|
herb braci : Henryka IX (*1369 †1419/20) księcia lubińskiego, chojnowskiego i oławskiego oraz Ludwika II (*1380/85 †1436) księcia brzeskiego i legnickiego, a także synów pierwszego z nich : Ruperta II (*1396/1402 †1431), Wacława III (1400/02-1423) i Ludwika III (*1399/1403 †1440/41) książąt lubińskich, chojnowskich i oławskich oraz Fryderyka I (*1446 †1488) księcia legnickiego i brzeskiego |
|
![]() |
|
herb Ludwika II (*1380/85 †1436) księcia brzeskiego i legnickiego, braci : Jana I (*ok.1425 †1453) i Henryka X (*1426 †1452) książąt lubińskich, chojnowskich i brzeskich oraz Fryderyka I (*1446 †1488) księcia legnickiego i brzeskiego |
|
![]() |
|
herby
Ludwika II (*1380/85 †1436) księcia brzeskiego i legnickiego w ukłonie heraldycznym |
|
![]() |
![]() |
herb
Fryderyka II (*1480 †1547) księcia legnickiego i brzeskiego, jego synów : Fryderyka III (*1520 †1570) księcia legnickiego i Jerzego II "Pobożnego" (*1523 †1586) księcia brzeskiego oraz wnuka Fryderyka IV (*1552 †1596) księcia legnickiego |
herb Jerzego I (*1481/83 †1586) księcia brzeskiego |
![]() |
|
herb Jerzego II "Pobożnego" (*1523 †1586)
księcia brzeskiego, wprowadzony w 1545 r., używany następnie przez książąt legnickich : Henryka XI (*1539 †1588), Jerzego Rudolfa (*1595 †1653) i Ludwika IV (*1616 †1663), Jana Jerzego (1552 †1592) księcia oławskiego, książąt brzeskich : Jana Krystiana (1591 †1639) i Jerzego III (1611 †1664), Krystiana (1618 †1672) księcia wołowskiego, oraz przez jego syna Jerzego Wilhelma (1660 †1675) księcia legnickiego, brzeskiego i wołowskiego |
|
![]() |
|
herb
braci : Joachima Fryderyka (*1550 †1602) księcia brzeskiego oraz Jana Jerzego (1552 †1592) księcia oławskiego |
|
![]() |
|
herb
Augusta (*1627 †1679)
i prawdopodobnie Zygmunta (*1627 †1679) baronów legnickich, synów Jana Krystiana (*1591 †1639) księcia legnickiego i brzeskiego z jego drugiego, morganatycznego małżeństwa |
|
![]() |
|
herb Augusta (*1627 †1679)
hrabiego legnickiego syna Jana Krystiana (*1591 †1639) księcia legnickiego i brzeskiego z jego drugiego, morganatycznego małżeństwa |
|
A2. herby książąt świdnickich, jaworskich i ziębickich | |
![]() |
![]() |
herb
Bolesława (Bolka) I
"Surowego" (*1352/56 †1301) księcia świdnicko-jaworskiego |
herb
Bolesława (Bolka) I
"Surowego" (*1352/56 †1301) księcia świdnicko-jaworskiego wg wizerunku na nagrobku oraz jego syna Henryka I (*1292/96 †1346) księcia jaworskiego (zapewne takie barwy godła były używane dopiero po 1319 r.) |
![]() |
![]() |
herb
Bernarda II "Stateczego" (*1288/91 †1326) i jego syna Bolesława (Bolka) II "Małego" (*1309/12 †1368), książąt świdnicko-jaworskich oraz Henryka I (*1292/96 †1346) księcia jaworskiego |
herb
Bolesława (Bolka) II "Małego" (*1309/12 †1368) księcia świdnicko-jaworskiego, wg wizerunku na nagrobku |
![]() |
![]() |
herb
Bolesława (Bolka) II
(*1300/01 †1341),
jego syna Mikołaja "Małego" (*1322/27 †1358) oraz wnuka Bolesława (Bolka) III (*1344/48 †1410), książąt ziębickich |
herb
Bolesława (Bolka) II
(*1300/01 †1341)
oraz jego wnuka Bolesława (Bolka) III (*1344/48 †1410), książąt ziębickich |
![]() |
![]() |
herb
Mikołaja "Małego" (*1322/27 †1358) księcia ziębickiego |
herb
Jana (*1370/90 †1428) oraz jego brata Henryka II (*1371/96 †1420), książąt ziębickich |
![]() |
|
herb
Jana (*1370/90 †1428) księcia ziębickiego |
|
A3. herby książąt głogowskich, żagańskich i oleśnickich | |
![]() |
![]() |
herb
Konrada I (1228/31-1273/74) księcia głogowskiego |
herb
Henryka III (I) (*1260/65 †1309) księcia głogowskiego, żagańskiego i wielkopolskiego przed 1304 r. |
![]() |
|
herb
Henryka IV (II)
"Wiernego"
(*1291/92 †1342), jego wnuków : Henryka VI "Starszego" (*ok.1345 †1393), Henryka VII "Średniego" "Rumpolda" (*ok.1350 †1395), Henryka VIII "Młodszego" "Wróbla" (*1357/60 †1397) oraz prawnuków : Jana I (*ok.1382 †1439), Henryka IX "Starszego" (*1387/92 †1467), Henryka X "Młodszego" "Rumpolda" (*1388/96 †1423) i Wacława (*1389/97 †1430/31), książąt głogowskich i żagańskich, a także Konrada II "Siwego" (*1338/40 †1403), jego syna Konrada III "Starego" (*1357/59 †1412/13), wnuków : Konrada IV "Starszego" (*1380/86 †1447) i Konrada V "Kąckiego" (*1384/87 †1439) oraz prawnuka Konrada X "Białego Młodszego" (*ok.1420 †1492), książąt oleśnickich |
|
![]() |
![]() |
herb
Jana (*1296/1300 †1361/64) księcia ścinawskiego i lubińskiego |
herb
Konrada III "Starego" (*1357/59 †1412/13), jego syna Konrada VIII "Młodego" (*1395/1400 †1444/47) oraz wnuka Konrada X "Białego Młodszego" (*ok.1420 †1492), książąt oleśnickich |
![]() |
|
herb
Jana I (*ok.1382 †1439),
jego braci : Henryka IX "Starszego" (*1387/92 †1467), Henryka X "Młodszego" "Rumpolda" (*1388/96 †1423) i Wacława (*1389/97 †1430/31) oraz syna Wacława (*1420/34 †1488), książąt głogowskich i żagańskich |
|
B. herby książąt górnośląskich z dynastii Piastów | |
![]() ![]() |
|
Herbem wszystkich książąt górnośląskich
był w polu błękitnym orzeł złoty w prawo. Takie przedstawienie godła znajduje się na konnej pieczęci księcia opolsko-raciborskiego Kazimierza I (*1179/80 †ok.1230) z 1222 r. Podobny wizerunek herbu, z tą różnicą, że orzeł jest zwrócony w lewo znajduje się na pieczęci jego syna Władysława (*ok.1225 †1281/82) pochodzącej z 1257 r. Barwy herbu charakterystyczne dla heraldyki francuskiej zostały prawdopodobnie ustalone już w 1 połowie XIII w., zapewne pod wpływem krajów południowo-europejskich, a w szczególności Węgier, z którym ówcześni książęta opolsko-raciborscy mieli ożywione kontakty. Od końca XIV w. (pieczęć z 1389 r.) w herbie Bolesława IV "Starego" (*1368 †1437) księcia opolskiego pojawił się orzeł ukoronowany. Takim godłem posługiwali się wszyscy jego potomkowie, aż do wygaśnięcia tej gałęzi rodu w 1532 r. Orła w koronie jako herbu zaczął także używać od końca XV w. (pieczęć z 1487 r.) książę cieszyński Kazimierza II (*1449/52 †1528). W takiej postaci herb książąt cieszyńskich przetrwał aż do ich wymarcia w 1625 r. |
|
![]() |
![]() |
herb Władysława (*ok.1225 †1281/82) księcia opolskiego i raciborskiego |
herb
Mieszka I (*1252/56 †1315/16) i jego brata Przemysła (*1258/68 †1306), książąt raciborskich i cieszyńskich |
![]() |
|
herb Kazimierza II
(*1253/57 †1312)
księcia bytomskiego, jego brata Bolesława I (*1254/58 †1313) księcia opolskiego, Bolesława I "Pierworodnego" (*ok.1285 †1362/65), Wacława (*1336/46 †1369) i Henryka (*po 1345 †1382) książąt niemodlińskich, Leszka (*1290/92 †1336) księcia raciborskiego, Alberta (*ok.1299 †1370/71) księcia strzeleckiego, Władysława (*1275/91 †1321/22) księcia oświęcimskiego oraz Władysława (*1277/83 †1351/52) księcia kozielsko-bytomskiego |
|
![]() |
![]() |
herb
Bolesława II (*ok.1295 †1356) i jego syna Bolesława III (*1330/37 †1382), książąt opolskich oraz Jana I "Scholastyka" (*1308/09 †1372) księcia oświęcimskiego |
herb
Władysława "Opolczyka" (*11326/30 †1401) księcia opolskiego |
![]() |
![]() |
herb
Bolesława IV "Starego" (*1368 †1437), księcia opolskiego |
herb
Bernarda (*ok.1378 †1455), jego bratanków : Bolesława V "Husyty" (*1394/1400 †1460) i Mikołaja I (*1412/16 †1476) oraz syna tegoż Mikołaja II (*1457/62 †1497), książąt opolskich |
![]() |
![]() |
herb
Wacława I (*ok.1413 †1474) księcia cieszyńskiego |
herb
Jana II "Dobrego" (*1451/55 †1532) księcia opolskiego i raciborskiego |
![]() |
![]() |
herb
Wacława III Adama
(1524 †1579), Fryderyka Kazimierza (*1541/42 †1571), Adama Wacława (*1574 †1617) oraz Elżbiety Lukrecji (*1599 †1653), książąt cieszyńskich |
herb
baronów von Hohenstein, |
C. herby książąt śląskich z dynastii Przemyślidów | |
|
|
herb
Przemyślidów książąt opawskich |
|
![]() |
![]() |
herb
Przemyślidów książąt opawsko-raciborskich |
herb
Przemyślidów książąt opawsko-ziębickich |
D. herby książąt śląskich z dynastii Podiebradów | |
![]() |
|
herb
Podiebradów książąt ziębickich i hrabiów kłodzkich (wariant 1) |
|
![]() |
|
herb
Podiebradów książąt ziębickich i hrabiów kłodzkich (wariant 2) |
|
![]() |
|
herb Podiebradów |