Herby książąt śląskich

A. herby książąt dolnośląskich z dynastii Piastów


Podstawowym herbem książąt dolnośląskich był w polu złotym orzeł czarny w prawo
ze srebrną przepaską biegnącą przez skrzydła oraz krzyżem (lub bez).
Tym wizerunkiem jako pierwszy zaczął posługiwać się książę wrocławski
Henryk II "Pobożny" (*1196/1207 †1241)
, który na godło w postaci orła nałożył półksiężyc
z krzyżem, będący znakiem osobistym jego ojca Henryka I "Brodatego" (*1165/70 †1238).
Takie przedstawienie godła znajduje się na jego pieszej pieczęci z 1224 r.
Barwy herbu znane dopiero od 1 połowy XIV w. (wizerunek w Züricher Wappenrolle
z lat 1335-47) nawiązywały zapewne do barw herbu Niemiec.
Synowie poległego pod Legnicą Henryka zmienili godło pozostawiając jedynie orła z przepaską sierpową na skrzydłach, bez krzyża. Herb w takiej postaci był używany przez książąt
wrocławskich, legnickich i brzeskich, a początkowo również głogowskich.
Na początku XIV w. (pieczęcie z 1304 i 1307 r.) książę głogowski i żagański
Henryk III (I) (*1260/65 †1309)
powrócił do godła dziadka, a tym samym nawiązał do tradycji
Henryków śląskich, którzy podjęli próbę jednoczenia Polski. Herb z przepaską i krzyżem
był używany przez wszystkich jego potomków, książąt głogowskich, żagańskich i oleśnickich.
Odmiennym herbem posługiwali się książęta świdnicko-jaworscy i ziębiccy będący gałęzią
Piastów legnickich. W 1 połowie XIV w. (najpewniej po 1319 r.) ich godłem stał się
orzeł w słup czerwono-czarny z przepaską sierpową srebrną na skrzydłach w polu w słup srebrno-złotym. Taka postać godła powstała zapewne z połączenia herbów śląskiego
i brandenburskiego, jako że wszyscy przedstawiciele tej gałęzi rodu byli potomkami
Bolesława (Bolka) I "Surowego"
(*1252/56 †1301) księcia świdnickiego i jaworskiego z jego małżeństwa z pochodzącą z dynastii Askańskiej margrabianką brandenburską Beatrycze.
Ponadto od XIV w. większość z dolnośląskich gałęzi książęcych używała elementów
godła herbu lub klejnotu w postaci srebrno-czerwonej szachownicy.
A1. herby książąt wrocławskich, legnickich i brzeskich


herb Henryka II "Pobożnego"
(*1196/1207 †1241)
księcia wrocławskiego,
krakowskiego i wielkopolskiego,
wg wizerunku na nagrobku

herb Henryka V "Grubego"
(*1245/50 †1296)
księcia jaworskiego, legnickiego
i wrocławskiego
oraz jego synów :
Henryka VI "Dobrego" (*1294 †1335)
księcia wrocławskiego
i Władysława (*1296 †po 1352)
księcia legnickiego

herb Henryka IV "Probusa"
(*1257/58 †1290)
księcia wrocławskiego i krakowskiego,
wg wizerunku w Codex Manesse
herb Bolesława III "Rozrzutnego"
(*1291 †1352)
księcia legnickiego i brzeskiego
oraz jego syna Ludwika I (*1313/21 †1398)
księcia brzeskiego
 
herb Wacława I (1310/18-1364)
księcia legnickiego
herb Ludwika I (*1313/21 †1398)
księcia brzeskiego
oraz jego wnuka
Henryka IX (*1369 †1419/20)
księcia lubińskiego, chojnowskiego
i oławskiego
herb braci : Ruperta I (*1340/47 †1409),
Wacława II (1348-1419),
Bolesława IV (*1349/52 †1394)
i Henryka VIII (*1350/59 †1398)
książąt legnickich
herb Ruperta I (*1340/47 †1409)
księcia legnickiego
herby Ruperta I (*1340/47 †1409)
księcia legnickiego
w ukłonie heraldycznym
herb Henryka VII "z Blizną"
(*1343/45 †1399)
księcia brzeskiego i oławskiego
herb braci : Henryka IX (*1369 †1419/20)
księcia lubińskiego, chojnowskiego i oławskiego
oraz Ludwika II (*1380/85 †1436) księcia brzeskiego i legnickiego,
a także synów pierwszego z nich :
Ruperta II (*1396/1402 †1431), Wacława III (1400/02-1423)
i Ludwika III (*1399/1403 †1440/41)
książąt lubińskich, chojnowskich i oławskich
oraz Fryderyka I (*1446 †1488) księcia legnickiego i brzeskiego

 
herb Ludwika II (*1380/85 †1436)
księcia brzeskiego i legnickiego,
braci : Jana I (*ok.1425 †1453) i Henryka X (*1426 †1452)
książąt lubińskich, chojnowskich i brzeskich
oraz
Fryderyka I (*1446 †1488) księcia legnickiego i brzeskiego

herby Ludwika II (*1380/85 †1436)
księcia brzeskiego i legnickiego
w ukłonie heraldycznym
herb Fryderyka II (*1480 †1547)
księcia legnickiego i brzeskiego,
jego synów : Fryderyka III (*1520 †1570)
księcia legnickiego
i Jerzego II "Pobożnego" (*1523 †1586)
księcia brzeskiego
oraz wnuka Fryderyka IV (*1552 †1596)
księcia legnickiego
herb Jerzego I (*1481/83 †1586)
księcia brzeskiego

herb Jerzego II "Pobożnego" (*1523 †1586) księcia brzeskiego, wprowadzony w 1545 r.,
używany następnie przez książąt legnickich : Henryka XI (*1539 †1588),
Jerzego Rudolfa (*1595 †1653)
i Ludwika IV (*1616 †1663),
Jana Jerzego (1552 †1592) księcia oławskiego,
książąt brzeskich : Jana Krystiana (1591 †1639) i Jerzego III (1611 †1664),
Krystiana (1618 †1672) księcia wołowskiego, oraz przez jego syna
Jerzego Wilhelma (1660 †1675)
księcia legnickiego, brzeskiego i wołowskiego


herb braci : Joachima Fryderyka (*1550 †1602) księcia brzeskiego
oraz Jana Jerzego (1552 †1592) księcia oławskiego


herb Augusta (*1627 †1679) i prawdopodobnie Zygmunta (*1627 †1679)
baronów legnickich, synów Jana Krystiana (*1591 †1639)
księcia legnickiego i brzeskiego z jego drugiego, morganatycznego małżeństwa 



herb Augusta (*1627 †1679) hrabiego legnickiego
syna Jana Krystiana (*1591 †1639) księcia legnickiego i brzeskiego
z jego drugiego, morganatycznego małżeństwa
A2. herby książąt świdnickich, jaworskich i ziębickich
 
herb Bolesława (Bolka) I "Surowego"
(*1352/56 †1301)
księcia świdnicko-jaworskiego
herb Bolesława (Bolka) I "Surowego"
(*1352/56 †1301)
księcia świdnicko-jaworskiego
wg wizerunku na nagrobku
oraz jego syna Henryka I (*1292/96 †1346)
księcia jaworskiego
(zapewne takie barwy godła były używane
dopiero po 1319 r.)
herb Bernarda II "Stateczego"
(*1288/91 †1326)
i jego syna Bolesława (Bolka) II "Małego"
(*1309/12 †1368)
,
książąt świdnicko-jaworskich
oraz Henryka I (*1292/96 †1346)
księcia jaworskiego
herb Bolesława (Bolka) II "Małego"
(*1309/12 †1368)
księcia świdnicko-jaworskiego,
wg wizerunku na nagrobku
herb Bolesława (Bolka) II (*1300/01 †1341),
jego syna Mikołaja "Małego" (*1322/27 †1358)
oraz wnuka Bolesława (Bolka) III
(*1344/48 †1410)
, książąt ziębickich
herb Bolesława (Bolka) II (*1300/01 †1341)
oraz jego wnuka Bolesława (Bolka) III
(*1344/48 †1410)
, książąt ziębickich
herb Mikołaja "Małego"
(*1322/27 †1358)
księcia ziębickiego
herb Jana (*1370/90 †1428)
oraz jego brata Henryka II (*1371/96 †1420),
książąt ziębickich

herb Jana (*1370/90 †1428)
księcia ziębickiego
A3. herby książąt głogowskich, żagańskich i oleśnickich

herb Konrada I (1228/31-1273/74)
księcia głogowskiego
herb Henryka III (I) (*1260/65 †1309)
księcia głogowskiego, żagańskiego
i wielkopolskiego przed 1304 r.
herb Henryka IV (II) "Wiernego" (*1291/92 †1342),
jego wnuków : Henryka VI "Starszego" (*ok.1345 †1393),
Henryka VII "Średniego" "Rumpolda" (*ok.1350 †1395),
Henryka VIII "Młodszego" "Wróbla" (*1357/60 †1397)
oraz prawnuków :
Jana I (*ok.1382 †1439), Henryka IX "Starszego" (*1387/92 †1467),
Henryka X "Młodszego" "Rumpolda" (*1388/96 †1423)
i Wacława (*1389/97 †1430/31),
książąt głogowskich i żagańskich, a także Konrada II "Siwego" (*1338/40 †1403),
jego syna Konrada III "Starego" (*1357/59 †1412/13),
wnuków : Konrada IV "Starszego" (*1380/86 †1447) i Konrada V "Kąckiego" (*1384/87 †1439)
oraz prawnuka Konrada X "Białego Młodszego" (*ok.1420 †1492), książąt oleśnickich

herb Jana (*1296/1300 †1361/64)
księcia ścinawskiego
i lubińskiego
herb Konrada III "Starego"
(*1357/59 †1412/13)
,
jego syna Konrada VIII "Młodego"
(*1395/1400 †1444/47)
oraz wnuka Konrada X "Białego Młodszego"
(*ok.1420 †1492),
książąt oleśnickich
herb Jana I (*ok.1382 †1439),
jego braci : Henryka IX "Starszego" (*1387/92 †1467),
Henryka X "Młodszego" "Rumpolda" (*1388/96 †1423)
i Wacława (*1389/97 †1430/31) oraz syna Wacława (*1420/34 †1488),
książąt głogowskich i żagańskich
B. herby książąt górnośląskich z dynastii Piastów


Herbem wszystkich książąt górnośląskich był w polu błękitnym orzeł złoty w prawo.
Takie przedstawienie godła znajduje się na konnej pieczęci księcia opolsko-raciborskiego
Kazimierza I (*1179/80 †ok.1230)
z 1222 r. Podobny wizerunek herbu, z tą różnicą, że orzeł
jest zwrócony w lewo znajduje się na pieczęci jego syna Władysława (*ok.1225 †1281/82)
pochodzącej z 1257 r. Barwy herbu charakterystyczne dla heraldyki francuskiej zostały prawdopodobnie ustalone już w 1 połowie XIII w., zapewne pod wpływem krajów południowo-europejskich, a w szczególności Węgier, z którym ówcześni książęta
opolsko-raciborscy mieli ożywione kontakty.
Od końca XIV w. (pieczęć z 1389 r.) w herbie
Bolesława IV "Starego" (*1368 †1437)
księcia opolskiego pojawił się orzeł ukoronowany. Takim godłem posługiwali się wszyscy jego potomkowie, aż do wygaśnięcia tej gałęzi rodu w 1532 r.
Orła w koronie jako herbu zaczął także używać od końca XV w. (pieczęć z 1487 r.)
książę cieszyński Kazimierza II (*1449/52 †1528). W takiej postaci herb książąt cieszyńskich przetrwał aż do ich wymarcia w 1625 r. 

herb Władysława
(*ok.1225 †1281/82)
księcia opolskiego i raciborskiego
herb Mieszka I (*1252/56 †1315/16)
i jego brata Przemysła (*1258/68 †1306),
książąt raciborskich i cieszyńskich
herb Kazimierza II (*1253/57 †1312) księcia bytomskiego,
jego brata Bolesława I (*1254/58 †1313) księcia opolskiego,
Bolesława I "Pierworodnego" (*ok.1285 †1362/65),
Wacława (*1336/46 †1369)
i Henryka (*po 1345 †1382) książąt niemodlińskich,
Leszka (*1290/92 †1336) księcia raciborskiego,
Alberta (*ok.1299 †1370/71) księcia strzeleckiego,
Władysława (*1275/91 †1321/22) księcia oświęcimskiego
oraz Władysława (*1277/83 †1351/52) księcia kozielsko-bytomskiego

herb Bolesława II (*ok.1295 †1356)
i jego syna Bolesława III (*1330/37 †1382),
książąt opolskich
oraz Jana I "Scholastyka" (*1308/09 †1372)
księcia oświęcimskiego
herb Władysława "Opolczyka"
(*11326/30 †1401)
księcia opolskiego


herb Bolesława IV "Starego"
(*1368 †1437),
księcia opolskiego
herb Bernarda (*ok.1378 †1455),
jego bratanków : Bolesława V "Husyty"
(*1394/1400 †1460)
i Mikołaja I (*1412/16 †1476)
oraz syna tegoż Mikołaja II (*1457/62 †1497),
książąt opolskich

herb Wacława I
(*ok.1413 †1474)
księcia cieszyńskiego
 herb Jana II "Dobrego"
(*1451/55 †1532)
księcia opolskiego i raciborskiego


herb Wacława III Adama (1524 †1579),
Fryderyka Kazimierza (*1541/42 †1571),
Adama Wacława (*1574 †1617)
oraz Elżbiety Lukrecji (*1599 †1653),
książąt cieszyńskich

herb baronów von Hohenstein,
potomków Wacława Godfryda (1602/18 †po 1672)
syna naturalnego Adama Wacława (*1574 †1617)
księcia cieszyńskiego

C. herby książąt śląskich z dynastii Przemyślidów

herb Przemyślidów
książąt opawskich


herb Przemyślidów
książąt opawsko-raciborskich
herb Przemyślidów
książąt opawsko-ziębickich
D. herby książąt śląskich z dynastii Podiebradów

herb Podiebradów
książąt ziębickich i hrabiów kłodzkich
(wariant 1)

herb Podiebradów
książąt ziębickich i hrabiów kłodzkich
(wariant 2)

herb Podiebradów
książąt ziębicko-oleśnickich
oraz dziedziców księstwa głogowsko-żagańskiego
i hrabstwa kłodzkiego